Samenspel van intellect en emotie

Pleidooi voor Fiona Tan als kandidaat voor de MK Award 2015

Fiona Tan zet de (ver)beeldende kracht van kunst in om verhalen te vertellen over de mens en de wereld, dichtbij en ver weg, nu en in vroegere tijden. Vaak hebben die verhalen een weemoedige ondertoon. Terugkerende thema’s zijn de geschiedenis en erfenis van het kolonialisme, oriëntalisme, migratie en globalisatie – en de invloed hiervan op het individu. Haar kunstwerken tonen de schoonheid van vergankelijkheid, verschil, onbegrip, vervreemding en verval, maar ook van familie, plaats, verbondenheid en herinnering. Ze legt de vinger op zere plekken, maar doet dit met mededogen en biedt zo een uitweg.

In 2009 vertegenwoordigt Tan Nederland op de Biënnale van Venetië. In de filminstallatie Disoriënt die ze hiervoor maakte gebruikt ze de 13-eeuwse reisverslagen van Marco Polo als voice-over bij een meeslepende montage van hedendaagse filmbeelden van dezelfde streken waarover Polo vertelt. De combinatie van gesproken teksten en bestaande filmfragmenten zorgt voor een haast hypnotiserende tocht door de landen van het ‘Verre Oosten’, waarin geschiedenis en heden op vanzelfsprekende en soms verrassende wijze samenvallen.

Voorjaar 2014 verrast ze met haar tentoonstelling Options and Futures in de hal van het hoofdkantoor van de Rabobank in Utrecht. Ze aarzelt niet om in dat financiële hart op kritische wijze commentaar te leveren op de excessen van het neoliberale marktdenken en de gevolgen van de financiële crisis. Niet door een donderpreek te houden, maar door een confronterend web te weven van beelden en verhalen. De combinatie van fysieke ingrepen in de ruimte, de intimiteit van familiefoto’s, een verzameling krantenknipsels over de kredietcrisis en traag registrerende video’s van verlaten huizen in Fukushima, Detroit en Ierland, zorgt voor een rijke ervaring. Waarbij ze zowel het redelijke brein als de brommende onderbuik aanspreekt.

De impact van haar werk komt voort uit een zorgvuldig monteren van beeld (foto en video), ruimtelijke installatie, geluid en tekst. Zo knoopt het geluidswerk Brendan’s Isle voor mij alle onderdelen van Options and Futures samen tot een ontroerend en onherroepelijk streven naar een paradijselijke toestand, die wij mensen maar niet weten te bereiken, laat staan vasthouden. Het samenspel van intellect en emotie dat ze daarbij inzet maakt haar werk zowel kritisch als meeslepend, en daarom draag ik Fiona Tan graag voor als kandidaat voor de MK-award.

In 2014 mocht ik scout zijn voor de MK Award. Deze prijs wordt tweejaarlijks uitgereikt voor consequent kunstenaarschap en is een eerbetoon aan het gedachtegoed van Emmo Grofsmid en Karmin Kartowikromo, voormalig eigenaren van MKgalerie Rotterdam/Berlin. Fiona Tan werd door de jury genomineerd, maar moest zich uiteindelijk terugtrekken wegens tijdsdruk door een grote tentoonstelling in Japan. De MK Award 2015 ging naar Gil & Moti.

Marieke van der Lippe maakte videoportretten voor de nominaties.